Candid. Platform
for growth.

'Lekker om me even onder te dompelen in de jaren 70'

omoklein

Journalist en historicus Roelof Bouwman schreef samen met Minke de Vogel het boek '70's - Het levensgevoel van de jaren 70'. Hierin geven de auteurs een overzicht van veel advertenties in die periode; van 'Blij dat ik rij' tot 'Giroblauw past bij jou'. We spraken Bouwman over de rode draad van die reclames.

Een boek over reclame in de jaren 70. Is dit de eerste in een reeks?
,,Dat weten we nog niet helemaal zeker. We werden geïnspireerd door het feit dat soortgelijke boeken veel in het buitenland verschijnen. Je kent misschien die boeken van Jim Heimann met Amerikaanse advertenties die gerangschikt zijn op decennium. Dat terugblikken op een decennium via reclames vind ik wel een leuk concept.''

Jullie geven een mooi overzicht, maar daar zit natuurlijk achter wat die advertenties zeggen over een tijdperk.
,,Zeker, reclame is een spiegel van de samenleving dus de advertenties zijn een soort mentaliteitsgeschiedenis. Ze laten zien wat onze ambities en verlangens waren in een bepaalde tijd. Waar dromen de mensen van? Reclames moeten aansluiten bij de belevingswereld, maar er zit wel iets van een droom in; een realistische droom. Dat zie je in de grote hoeveelheid aan bloot in die advertenties; mensen werden wat vrijer en dat zag je terug op tv, op de stranden en ook in de advertenties. Dat versterkt elkaar en als je zo'n decennium pakt, zie je daarin rode draden ontstaan.''

Welke rode draad zag je tijdens het bekijken van die advertenties?
,,Het zijn natuurlijk nu wat donkere tijden door Corona en dan valt het helemaal op in wat voor compleet andere samenleving we toen leefden. Met veel kleur, veel bloot wat nu niet meer zou kunnen en heel veel levenslust. Mensen genoten van sigaretten, snoep, zitten in de zon, reden lekker auto en gingen op vakantie. Allemaal zaken waar nu een rem op zit; niet te veel drinken, niet roken, vakantie is niet goed voor de CEO2. Er zat toen geen rem op genieten en dat is een groot contrast met de huidige tijd. Je ziet ook veel saamhorigheid in die advertenties; mensen doen veel dingen samen; luisteren samen naar muziek, roken en drinken samen. Je ziet ook heel plat de nieuwe spullen opkomen; de kleuren tv kwam binnen bereik van de gewone man, de stereotoren, videorecorder, Playmobil, tienertourkaarten, mensen gingen op grote schaal met vakantie. Je zag ook dat er werd geadverteerd voor condooms.''

Wat een mooie tijd eigenlijk..
,,Ik zie wel een ontspannen samenleving; vrolijk, vrijmoedig, creatief. Het was lekker om je even in die tijd onder te dompelen.''

Als ik terugdenk aan mijn ouders was het wel een mooie tijd. Er kwam wat geld voor spullen, mensen gingen iets groter wonen..Alles ging wel vooruit..
,,Dat is waar, maar het was ook wel de tijd van de autoloze zondag, de Molukse treinkapingen, de werkloosheid liep op. Maar in de advertenties kwam daar een vrolijke reactie op. Na die autoloze zondag kwam de 'Blij dat ik rij'-campagne. Ik vind het grote verschil dat je tegenwoordig bij elke plezierige bezigheid een waarschuwing krijgt; geen vuurwerk, geen snoep. Ik wil het trouwens niet allemaal goedpraten hoor. In de Hitkrant, een blad voor tieners, stond gewoon een advertentie voor zware shag. Maar het is leuk dat om even terug te gaan naar een tijd waarin die waarschuwingen er niet waren. ''

Was het in die jaren 70 ook mooi om reclamemaker te zijn?
,,Zeker. In de jaren 60 was werken in de reclamewereld niet echt goed voor jouw reputatie. Daar kwam het hippieverhaal bij dat reclamemakers ons spullen aanpraatten die we niet nodig hadden. Dat veranderde in de jaren 70; reclamemakers kregen meer aanzien en de kwaliteit van het werk nam toe. De slogans, het beeld….dat was toch allemaal heel goed bedacht. Het is veelzeggend dat een slogan als 'schat, staat de Bokma koud?'nog steeds in onze hoofden zit. Er werden ook door reclamemakers grenzen opgezocht. Dat 'Giroblauw past bij jou' was echt revolutionair; dat een bank jou ging tutoyeren.''

Die bureauwereld was ook sexy natuurlijk.
,,Zeker, de allure die een bureau als FHV had, was bijzonder. Er waren natuurlijk ook forse budgetten dus dat gaf veel vrijheid. Er was bij opdrachtgevers veel onzekerheid; banken zagen de wereld veranderen, maar ze wisten niet hoe ze dat moesten aanpakken. Laten we dat eens vragen aan wat hippe mensen en dan kwamen zij met een idee. Dat is wel iets anders dan nu.''

Nu is het wel wat zakelijker allemaal, ook doordat je alles kan meten.
,,Dat is mijn indruk ook wel.''

Kunnen de makers van nu iets leren uit die tijd?
,,Lastig, maar je kunt je misschien even onderdompelen in een tijd die geweest is. Ik zou dat opzoeken van die grenzen wel stimuleren hoor. Daar hoef je tegenwoordig maar weinig voor te doen trouwens. Wij hebben bijvoorbeeld wat foto's aangeleverd bij de interviews over dit boek en sommige kranten kunnen dat niet meer afdrukken omdat het te bloot is. De grenzen overschrijden is dus makkelijker geworden. Het is wel eens jammer dat we niet wat meer ontspannen zijn. Dat het stemmetje van 'kan dit wel?' wat vaker zou uitstaan.''

Hoe zou die rode draad eruitzien in het boek over advertising in de jaren 80?
,,Er zou verschil zijn met de jaren 70, maar dat heeft ook een praktische oorzaak. Je ziet bijvoorbeeld in de jaren 70 advertenties veel jongeren die samen een plaat draaien. In de jaren 80 zie je dan de walkman waar je als individu van geniet. Die saamhorigheid gaat er dan wel een beetje af. Dat kwam niet door de mentaliteit van mensen, maar gewoon door een uitvinding. Ik vond het vooral heel leuk om dit boek te maken. Je ziet veel vrolijkheid en kleuren, een leuke manier om je humeur op te vijzelen. Het totaalbeeld van humor, levenslust en kleur deed me goed.''

By accepting you will be accessing a service provided by a third-party external to https://www.candidplatform.com/

Be Candid,
it’s contagious.

Candidness is the quality of speaking with
honesty and authenticity. Our Candid editorial
team shares stories that matter on media, data,
marketing, creativeness and technology.